İhracat vergisi ya da gümrük vergisi; 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nda bulunan madde 3/8 ile “Gümrük vergileri” deyimi olarak tanımlanmıştır. Bahse konu vergi ilgili mevzuat uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü kapsar. Bir başka ifadeyle bu vergi; eşyanın Türkiye’ye ithali veya Türkiye’den ihracı nedeniyle Gümrük idarelerince tahakkuk ve tahsil edilen vergiler şeklinde kabul edilmektedir. Bu noktada ithalat ve ihracat ile ilgilenen kurumların ihracat ve gümrük vergileri konusunda titiz davranmaları gerekir.
Gümrük ya da ihracat vergileri, gümrük yükümlülüğünün başlamış olduğu tarihlerde yürürlükte bulunan gümrük tarifesine göre hesaplanmaktadır. Bu hesaplamada eşya bedeli + navlun + sigorta formülü kullanılır. Ticari işlemler doğrultusunda ithalat rejimine göre Gümrük tarifesine ait belirlenmiş olan oranlar tutarında gerçekleştirilmektedir.
Gümrük Vergisi Oranları Nasıl Belirlenmektedir?
İhracat vergisi hesaplama işlemlerinde en önemli detay olan oranın belirlenmesi ilgili kurum tarafından belirlenir. Yapılan düzenlemeler ışığında yeni oranlar her yıl Aralık ayının son günü Resmi Gazete’de yayınlanarak resmiyet kazanmaktadır. Vergi oranlarında yapılan değişiklikler ve ekstra düzenlemeler 31 Aralık tarihi sonrasında eklenerek ilgililerin bu düzenlemeye uyması amaçlanmaktadır.
Değeri 1500 Euro’yu geçmemek şartı ile hızlı kargo taşımacılığı ya da posta ile gelen eşyaların değeri ile kişisel kullanım malzemeleri üzerinden farklı oranlarda vergi alınmaktadır. Bu çerçevede kabul edilen ürünlere dair vergi oranları şu şekildedir;
- AB ülkelerinden gelen ürünler için %18
- Diğer ülkelerden gelenler için %20
- Kitap ve basılı yayınlar içi %0
06.06.2002 tarih ve 4760 numaralı Özel Tüketim Vergisi Kanunu IV. sayılı listede bulunan ürünler için ek %20 vergi alınmaktadır.
Değeri 1500 Euro ve altında olan eşyanın şartlara uyması halinde vergi oranları yukarıda ifade edildiği gibi olurken bu eşyaların belli başlı özelliklere sahip olması gerekir. Aksi takdirde limitlerin sağlanması vergi oranını etkilemeyecektir. Bu kapsamda eşyanın;
- Ticari mahiyetinin olmaması,
- Yolcu beraberinde ya da posta – hızlı kargo aracılığıyla getirilmesi,
- Diplomatik eşya, yolcu eşyası dışında kalan ve posta – hızlı kargo ile gelen eşyanın 30 kg brüt ağırlığı geçmemesi gerekmektedir.
Yukarıdaki koşulların sağlanmaması durumunda standart vergi rejimi uygulanarak ürünün millileştirilmesi sağlanmaktadır.
İhracat Vergisi Kapsamı Dışında Kalan Eşyalar
Yolcuların, gümrük kapılarında satılan eşyaları satın alarak beraberlerinde getirmeleri durumunda değeri 430 Euro altında kalan eşyalar muafiyete tabidir. 15 yaşın altındaki bireyler için satın alınacak ürünün muaf sayılması için değerinin 150 Euro sınırında olması gerekmektedir. Muafiyete tabi ürünün sınırları aşması halinde ise sadecee muaf olmayan kısım için %18 ile %20 gümrük vergisi alınmaktadır.
İhracat Vergisi Hesaplama
İhracat vergisi hesaplama işlemlerinde dikkat edilmesi gereken ilk ve en önemli husus matrahtır. Matrah, yurtiçi satın alma ve satışlarda da karşılaşılan malin üzerinden vergi alınacak değerini ifade eder. Bir ihracat sürecinde matrah belirlenirken ürünün fiyatına ek olarak navlun, sigorta ve diğer bütün ek değerler kastedilmektedir. Bir örnek ile açıklamak gerekirse ihracat vergisi hesaplaması şu şekilde gerçekleştirilecektir.
Mal Değeri: 100.000 Euro – Navlun: 5.000 Euro – Sigorta 2.500 Euro
Bu durumda malın ihracat vergisi matrahı 107.500 Euro olarak kabul edilmektedir. Bu matrah üzerinden ürünün %20 ihracat vergisi olduğu düşünüldüğünde vergiyi ödeyecek olan ilgilinin 21.500 Euro ödeme yapması gerekmektedir. Ancak bu hesaplama yapılırken ihracat vergisi istisnası ve vergi oranları gibi bütün detayların değerlendirilmesi gerekmektedir. Böylelikle belirlenen vergi miktarı ilgili kuruma ödenerek malın gümrükten çıkarılması sağlanır.
İhracat Vergisi Nereye Ödenmektedir?
İhracat Vergisi hesaplama süreci çoğu mükellef için karmaşık bir süreç olsa da profesyonel destek alınarak bu konuda nihai çözüme ulaşmak mümkündür. Belirlenen vergi tutarı Gümrükler Genel Müdürlüğü hesaplarına ödenmektedir. Ödemeler kamu bankası olarak bilinen Ziraat Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Vakıfbank, Vakıf Katılım Bankası, Halkbank ve Emlak Katılım Bankası aracılığıyla yapılabilmektedir.
İhracat vergisi ödemelerinin yapılmadığı takdirde ürünün gümrük idaresinden çıkarılması mümkün olmayacağından sürecin sekteye uğramaması adına zamanında ödeme yapılması önerilmektedir. Aksi takdirde gümrükte bekleyecek ürünler için ardiye ve diğer masrafların oluşması muhtemeldir.
Yurt Dışı Hizmet İhracatı Gelir Vergisi İstisnası
Hizmet ihracatı, Türkiye’de mukim bir firma ya da kuruluşun yurtdışındaki bir firma ya da kuruluşa hizmet satışı gerçekleştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Hizmetin yurtdışındaki bir firmaya sunulduğunun fatura ile belgelendirilmesi çerçevesinde kazanca dair istisna sağlanması arzu edilmektedir. Bu çerçevede aşağıda sıralanan hizmetler kapsamında Türkiye’deki bir mükellefin yurtdışına hizmet ihraç etmesi %50 kazanç istisnası elde etmesini sağlar.
- Mimarlık
- Mühendislik
- Tasarım
- Yazılım
- Tıbbi Veri Raporlaması
- Muhasebe Hizmetleri
- Çağrı Merkezi Hizmetleri
Yukarıdaki alanlar ve benzer hizmetler bağlamında sunulan çözümler çerçevesinde istisnadan faydalanmak mümkündür. Ancak istisna için bazı koşulların da sağlanmış olması gerekmektedir. Yazılım ihracatı gelir vergisi istisnası konusunda şu şartları dikkate almalısınız.
- Hizmet, Türkiye’de yerleşik firmalar tarafından Türkiye’de ikamet etmeyen kişi ya da kurumlara sunulmalıdır,
- Sunulan hizmet Türkiye sınırları içerisinde faydalanılacak bir hizmet içermemelidir,
- Düzenlenen faturanın yurtdışındaki kimseler adına hazırlanması şarttır.
Bu şartların yanı sıra ödemenin döviz ile yapılması ve Döviz Alım Belgesi (DAB) düzenlenmesi de şarttır.
Gelir Vergisi İhracat İstinası ile İlgili Bilinmesi Gerekenler
Kazanç üzerinden ihracat istisnası elde edilmesi aynı zamanda KDV istisnası anlamına da gelmektedir. Bu çerçevede bir hizmet ihracı yapan firma için KDV ödemelerinin bir kısmından da istisna elde edilebileceği unutulmamalıdır. Peki, KDV istisnası hizmetin sunulduğu tarihte mi yoksa başka bir zaman diliminde mi geçerli olur?
Hizmet ihracatı çerçevesinde gelir vergisi istisnası kazanan firma için KDV’den istisna dövizin Türkiye’ye geldiği dönem için kabul edilmektedir. Bu çerçevede yapılan tanıma göre faturanın düzenlenme tarihi eski olsa dahi dövizin Türkiye’ye geldiği tarih esas alınarak KDV istisnasından faydalanılması mümkündür.
Gelir ve KDV istisnası bağlamında firmaların elde edeceği avantaj çok yüksek olurken kazancın arttırılmasını da sağlar. Benzer bir hizmetin yurtiçinde sunulması ile yurtdışında sunulması arasında %50 oranını geçen bir avantaj ortaya çıkarır.